Dirkje Kuik
Schrijfster en beeldend kunstenares Dirkje Kuik, geboren als William Diederich Kuik, woonde en werkte haar hele leven (1929-2008) in Utrecht rondom de Nieuwegracht. Sinds 1979 als Dirkje.
Vanaf 1934 was Oude Kamp 1 haar ouderlijk huis, waar vader Nico Kuik als houtsnijder zijn werkplaats en winkel met curiosa en rariteiten had. Later werd de winkel het domein van moeder Hendrika Roeterdink. In de periode 1947 -1974 woonde en werkte de jonge Kuik elders. Na het overlijden van haar moeder kocht ze het pand om er tot haar dood te blijven. Al met al was Dirkje Kuik meer dan vijftig jaar verbonden met Oude Kamp 1
Sinds haar overlijden in 2008 tot augustus 2012 was haar voormalig woonhuis en atelier opengesteld voor het publiek als het Grafisch en Literair museum Dirkje Kuik. In de huidige situatie zijn hiervan geen sporen meer terug te vinden omdat het huis particulier bewoond is.
Dirkje Kuik was een markante vrouw, voor wie tekenen en schrijven van jongs af aan voortkwamen uit een grote verbeeldingskracht. Haar verhalen werden dan ook altijd door haar zelf geïllustreerd.
Na de Avondschool tekenen studeerde ze enige tijd aan de Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam, doch ontwikkelde haar talenten en vaardigheden grotendeels op autonome wijze.
In haar tekeningen, etsen, litho’s en schilderijen legde ze zich toe op het maken van stadsgezichten, figuurvoorstellingen en portretten. Zo ontstond in de loop der tijd een omvangrijk en heel persoonlijk fantastisch-figuratief oeuvre. Haar beeldend werk is in het bezit van musea, bedrijven en particulieren en ontving prijzen. Dirkje Kuik illustreerde ook kinderboeken, maakte boekomslagen en tekende politieke prenten. Dat laatste deed ze onder het pseudoniem Slachters Keesje voor Vrij Nederland.
Samen met Joop Moesman en Henc van Maarseveen richtte Kuik in 1960 het befaamde ‘Grafisch gezelschap De Luis‘ op. Ze schreef vele jaren kunstkritieken voor Het Parool en was verbonden aan de literaire tijdschriften Hollands Maandblad en Maatstaf.
Haar Utrechtse literaire vrienden Alain Teister, Jan Emmens en Theo Sontrop stimuleerden haar schrijven. Zeer belezen ontwikkelde ze zich tot een auteur van een veelkleurig en bekroond oeuvre. Net als in haar beeldend werk toont ze in haar literair werk vaak de stad Utrecht en grijpt ze terug op herinneringen aan haar leven in de stad, maar ook op haar fascinatie voor onder andere Napoleon en de Italiaanse cultuur. Verval en teloorgang van al wat haar omringt is een belangrijk thema. In haar gedichten, romans, verhalen en essays toont ze zich een ‘fantastisch vertelster’ en creëert ze een heel authentieke sfeer met een zeer eigen stijl. De door haar scherp geobserveerde werkelijkheid én haar speelse fantasie, vaak vermengd met autobiografische fragmenten, smelten samen in haar proza.
Al heel jong voelde William Diederich Kuik dat hij als vrouw geboren was in een mannenlichaam. Na een geslachtsveranderende operatie op 51-jarige leeftijd werd Dirkje Kuik dan echt geboren. Haar geslachtsverandering en strijd om wettelijke erkenning maakte ze ook tot onderwerp van haar kunstenaarswerk.
Voor haar verdiensten voor de (Utrechtse) cultuur, beeldende en literaire kunsten en haar strijd als activiste voor erkenning van transseksuelen ontving Dirkje Kuik in de afgelopen jaren op diverse wijzen een eerbetoon.
Dirkje Kuik is begraven op de Utrechtse Begraafplaats Soestbergen.
Marijke van Dorst
